Het belang van de menselijke factor in de robotisering

Solliciteren via mobiele en digitale communicatiemiddelen wordt steeds meer de norm. Informatie moet bereikbaar zijn binnen een paar muisklikken, of kandidaten haken af. Maar het gaat niet alleen om het simpelweg beschikbaar stellen van informatie: slimme technologie is zich aan het ontwikkelen tot gesprekspartner in het recruitmentproces, waarbij robots bijvoorbeeld vragen over de organisatie gaan beantwoorden, gericht content gaan versturen, of zelfs een selectie uit de beschikbare kandidaten maken op basis van vooraf bepaalde parameters. Artificiële intelligentie wordt zo onderdeel van de communicatie tussen werver en kandidaat en data-gedreven HR en marketing worden onderdeel van het wervingsproces. Het is echter wel heel belangrijk om hierin de juiste balans te vinden.

Door: Joost Fortuin, Managing Director bij PageGroup

Vooropgesteld: de robotisering van de recruitmentmarkt biedt enorm veel voordelen, die we zeker niet moeten laten liggen. Het geeft ons de mogelijkheid om in de enorme hoeveelheid reacties en informatie een eerste schifting te maken. Het maakt het mogelijk om in het oerwoud van gegevens, op bijvoorbeeld LinkedIn-profielen, een zekere orde aan te brengen. Het kan ons helpen bij het lezen en interpreteren van cv’s en databases. Maar wat het voorlopig nog niet kan, is het interpreteren van de persoonlijke of emotionele aspecten die een minstens zo grote rol spelen in het wervingsproces. We moeten het belang hiervan niet onderschatten.

Het gevoel bepaalt mee

Vaak is de kandidaat die aan alle ‘harde’ criteria voldoet, niet degene die uiteindelijk de baan krijgt, zo leert de praktijk ons. Het weegt vaak zelfs zwaarder of iemand aan de wat meer emotionele en sociale criteria voldoet. Past de persoonlijkheid van een kandidaat goed binnen het team waar hij komt te werken? Beschikt de kandidaat over genoeg creativiteit om complexe problemen op te lossen? Heeft de kandidaat voldoende communicatieve vaardigheden om als leidinggevende te inspireren? Ongeveer twee derde van het besluit om iemand aan te nemen wordt bepaald door de onderbuik, oftewel door het gevoel dat je bij iemand hebt. En dat is logisch, want harde criteria als opleidingsniveau, ervaring en vaardigheden, kun je ondervangen met een groeitraject indien iemand niet op alle punten aan de eisen voldoet. Maar past iemand niet goed in de cultuur van je organisatie, of beschikt iemand niet over de creativiteit en het aanpassingsvermogen die nodig zijn voor de functie, dan gaat geen enkel groeitraject daar iets aan veranderen.

Het belang van menselijke interactie

Hoewel het dus zeer goed mogelijk is om op basis van harde criteria een eerste schifting te maken in het aanbod van kandidaten, is dit niet zonder gevaren. Zo bestaat er een kans dat je kandidaten gaat missen die zich in een net iets andere doelgroep bevinden dan gedefinieerd in je zoekparameters. Hierdoor kan een tunnelvisie ontstaan, die ervoor zorgt dat je het kind met het badwater weggooit. Vaak worden de succesverhalen in de Nederlandse economie bepaald door abstracte factoren als ‘ondernemerschap’, ‘creativiteit’, ‘empathie’, of ‘aanpassingsvermogen’. Factoren die een robot vooralsnog niet in staat is te herkennen of te beoordelen. En dat is precies het belang van menselijk interactie in het wervingsproces.

Nu is het zo dat er natuurlijk wel degelijk functies bestaan waarvoor kandidaten prima kunnen worden beoordeeld op louter harde criteria. Bij ongeschoolde arbeid, waar bijvoorbeeld alleen beschikbaarheid van belang is, kun je een heel eind komen met een selectie op basis van eenvoudige parameters. Maar zodra mensen in hun functie onderdeel worden van een sociale omgeving en hun werkzaamheden een bepaalde mate van samenwerking vereisen, wordt het al een stuk ingewikkelder en is individuele interpretatie onmisbaar.

Goedkoper proces voor duurdere oplossingen

Robots kunnen een waardevolle bijdrage leveren aan het stroomlijnen van de communicatie, voor zover het standaardcommunicatie betreft. En in een deel van de arbeidsmarkt kunnen robots prima worden ingezet om een eerste selectie uit de kandidaten te maken. De robot fungeert hierbij als een soort geavanceerde browser, of search agent, die het makkelijker maakt om aan de enorme hoeveelheid informatie in alle databases betekenis te onttrekken.

Maar er zal altijd een tweede deel in het wervingsproces blijven bestaan, en dat is afhankelijk van persoonlijke interpretatie door de werver en de functionarissen bij organisaties. Waar vakinhoudelijke aspecten en persoonlijkheid van de kandidaat van belang zijn, voldoet een standaardinterpretatie niet meer. Laat je dit door een robot doen, dan krijg je vreemde situaties, waarbij bijvoorbeeld een analytisch persoon op een commerciële functie terecht komt. Alle offertes worden dan keurig opgemaakt, maar geen klant zal zaken met je willen doen. Hier geldt: hoe afstandelijker je interpreteert, hoe minder passend de kandidaat voor de functie zal zijn. Het wervingsproces is dan dankzij de automatisering misschien goedkoper geworden, maar de consequenties zullen uiteindelijk veel duurder zijn.

Op zoek naar professional om je team te versterken? Geef hier je vacature op.